Prezbiopia. Czym jest i czy czeka nas wszystkich?

Wady wzroku dotykają większości ludzi. Czasem od najmłodszych lat, a czasem dopiero w wieku średnim czy dojrzałym. Są też takie, które prędzej czy później staną się przypadłością większości osób...

Starczowzroczność i prezbiopia

Za odpowiednią jakość widzenia odpowiada między innymi element układu wzrokowego, zwany soczewką wewnątrzgałkową. To dzięki niemu możliwe jest ostre widzenie w dali, bliży i odległościach pośrednich – oczywiście jeśli nie występują żadne wady wzroku.

Jednakże soczewka wewnątrzgałkowa starzeje się. Dokładnie rzecz biorąc zaczyna się starzeć już bezpośrednio po urodzeniu. W pewnym momencie jej praca zostaje zakłócona z uwagi na spadek zdolności akomodacyjnych. W uproszczeniu polega to na tym, że z wiekiem mięśnie obecne w układzie wzroku tracą elastyczność, słabną, nie są w stanie reagować tak szybko, jak za młodu. Pojawia się prezbiopia – lub starczowzroczność.

Obie te nazwy używane są zamiennie, chociaż druga jest bardziej potoczna, ale też dość jednoznacznie stwierdzająca, że wada ta pojawia się wraz z wiekiem. Czy ze starością? Nie. Pierwsze widoczne objawy prezbiopii pojawiają się w okolicach 40 roku życia. I nie ma tu znaczenia, czy ktoś miał wcześniej inne wady wzroku. Nasilenie prezbiopii może różnić się, sam jej moment pojawienia też nie jest precyzyjnie zdefiniowany.

Jednak u większość z nas, prędzej czy później, pojawia się stan, kiedy przedmioty do tej pory wyraźnie widziane z bliska, nagle przestają takimi być... Mówi się nawet, że prezbiopia jest chorobą długich rąk – by uporać się z jej początkowymi objawami teoretycznie wystarczy odsunąć od siebie czytaną książkę, gazetę, etykietę itd. Wtedy wraca ostrość widzenia i można „normalnie” funkcjonować. Oczywiście tylko do czasu, bo bez sięgnięcia po odpowiednie pomoce optyczne raczej się nie obejdzie. A jakie?

Postaw na soczewki kontaktowe

Do korekcji prezbiopii polecane są tzw. soczewki multifokalne albo inaczej progresywne (więcej o nich na stronie https://www.bezokularow.pl/soczewki-progresywne). Ich zaletą jest to, że nie tylko korygują widzenie na bliskie odległości, ale zapewniają je również na odległości dalekie i pośrednie. Kiedyś osoby dotknięte starczowzrocznością często posługiwały się dwoma parami okularów – do czytania i „do chodzenia”. Obecnie dużo prościej i wygodniej jest postawić na odpowiednio dobrane soczewki kontaktowe. Mają tę zaletę, że są umieszczane na gałce ocznej i zawsze zapewniają dobre widzenie w dali i bliży, ale także widzenie peryferyjne, czyli na boki, bez skręcania głowy. Dodatkowo wystarczy ruch gałki ocznej, by widzieć dany obiekt – tymczasem w przypadku używania okularów ostrość „łapie się” za pomocą ruchów głowy.

Każde soczewki kontaktowe powinny być kupowane po wcześniejszej konsultacji ze specjalistą – optometrystą lub lekarzem okulistą. Na podstawie badania wzroku i wywiadu potwierdza on możliwość noszenia soczewek oraz wskazuje ich odpowiedni rodzaj. Do korygowania dalekowzroczności i krótkowzroczności służą soczewki sferyczne, astygmatyzmu – toryczne, zaś dla prezbiopów przewidziane są wspomniane wcześniej soczewki progresywne (multifokalne). Możemy zdecydować się na wybór jednego z dwóch podstawowych rodzajów soczewek kontaktowych. Zazwyczaj decyzja będzie w naszej gestii, na podstawie indywidualnych preferencji, chociaż może być i tak, że optometrysta zaleci konkretny rodzaj soczewek – zwykle jednodniowe.

Te właśnie uważane są za najbardziej higieniczne i przyjazne dla narządu wzroku. Jednodniowe soczewki progresywne są zakładane rano, noszone przez kilkanaście godzin, a następnie zdejmowane i wyrzucane. Natomiast dzienne soczewki progresywne miesięczne mogą być noszone przed 30 dni. Te z kolei wieczorem są zdejmowane, następnie przemywane i chowane do specjalnych pojemniczków z płynem, skąd wyjmuje się je następnego ranka. Ciekawym rozwiązaniem są też multifokalne soczewki miesięczne do noszenia w trybie dzień i noc. Można w nich spać i nie muszą być zdejmowane nawet przez kilka dni z rzędu (do 30, ale nie jest to zalecane). To dobre rozwiązanie, jeśli zawsze i o każdej porze, również w nocy i zaraz po wybudzeniu, potrzebujemy doskonałej jakości widzenia.

Objawy prezbiopii możemy odsunąć w czasie wykonując ćwiczenia oczu, które podnoszą sprawność i elastyczność mięśni odpowiedzialnych za akomodację, jak również unikając złych nawyków, jak spędzanie zbyt długiego czasu przed ekranami. Jednak ta przypadłość pojawia się i tak z wiekiem, spotykając każdego z nas. Warto więc wiedzieć, że najlepiej korygować ją progresywnymi soczewkami kontaktowymi.