"Każdego szuka się inaczej" - rozmowa z wrocławskimi policjantami pionu kryminalnego

Poszukiwania osób zaginionych to ważna część działań wrocławskiej Policji. Warto wspomnieć, że działania te są w każdym przypadku inne – nie ma dwóch takich samych poszukiwań i profilów osoby zaginionej. Policjanci muszą w taki sposób dostosować swoje czynności, aby najpierw skupić się na tych metodach, które dają największą szansę na odnalezienie osoby. „Każdego szuka się inaczej” – wyjaśnia wrocławska policjantka, która koordynuje działania poszukiwawcze w Komendzie Miejskiej Policji we Wrocławiu. Policjantka dodaje, że trzeba uwzględnić cały ogrom czynników, często mając na uwadze złożoność i delikatność spraw. Policjanci w pierwszej kolejności oceniają zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności osoby zaginionej. Później trzeba ją po prostu poznać – bez tego nie ma skutecznych poszukiwań.

Zupełnie różne metody poszukiwawcze przyjmuje się przy zaginięciu osoby dorosłej, a inne w przypadku dziecka. Policjanci diagnozują też stan psychofizyczny osoby, jeśli mamy do czynienia z profilem osoby z dysfunkcjami, z których najczęstsze to demencja, schizofrenia, autyzm, upośledzenie umysłowe i wszelakie zaburzenia psychiczne to także jest kluczowa informacja dla policyjnych poszukiwaczy. Niektóre zaginięcia mogą mieć związek z przypadkowymi zdarzeniami, ale są przecież takie, które są skutkiem przemyślanej decyzji. Mogą one mieć związek z kryzysami emocjonalnymi, problemami finansowymi lub rodzinnymi, uzależnieniami, konfliktami. Gruntowne poznanie przyczyny zaginięcia jest kluczowe do zaplanowania odpowiednie sprofilowanych działań. Błyskawicznej reakcji wymagają zawsze poszukiwania osób z silnymi stanami depresyjnymi i chcących targnąć się na swoje życie. Tu liczy się każda minuta i wrocławscy policjanci już nie raz odnajdywali takie osoby tuż przed tym dramatycznym krokiem.

W związku z tym, że podczas zaginięć mamy do czynienia z tak ogromną liczbą zmiennych, policjanci określają poziom osoby zaginionej zgodnie z Zarządzeniem Komendanta Głównego Policji Nr 48/18. Określając poziom mundurowi wskazują też zakres i niezwłoczność podejmowanych czynności.

Zaginięcia I poziomu związane są ze zdarzeniami, w których zachodzi realne zagrożenie życia, zdrowia lub wolności osoby. Dla ich ratowania trzeba podjąć natychmiastowe czynności poszukiwawcze. W praktyce oznacza to ogłoszenie alarmu na terenie jednostki Policji i zaangażowanie wszystkich funkcjonariuszy do działania. Zaginięcia te są związane z nagłym opuszczeniem ostatniego miejsca swojego pobytu w zamiarze popełnienia samobójstwa, albo dzieci do 10 r.ż, lub w wieku od 11 do 13 lat zaginionych po raz pierwszy. Są to też wszystkie osoby, które ze względu na swój stan nie są zdolne do samodzielnej egzystencji, wymagają stałego przyjmowania leków albo mogą przebywać w warunkach atmosferycznych, zagrażających ich życiu lub zdrowiu.

Poziom II otrzymują wszystkie zaginięcia osób poza granicami RP, osoby wymagające opieki lub przyjmujące leki, ale zdolne do samodzielnego funkcjonowania. Na poziomie II poszukuje się też małoletnich w wielu 14-18 lat i osób, które deklarowały zamiar popełnienia samobójstwa po raz kolejny.

Zaginięcia poziomu III związane są ze zdarzeniami, w których nie ma bezpośredniego zagrożenia dla osoby zaginionej. Są to te wszystkie osoby, które z własnej woli opuściły swoje ostatnie miejsce pobytu, chciały zerwać kontakty z rodziną lub obecnym środowiskiem. Takie osoby najczęściej mają środki do egzystencji, zabierają ze sobą swoje rzeczy osobiste i jasno formułowały pragnienie zmiany. Są to także wszystkie oddalenia z różnych placówek, w tym medycznych i opiekuńczych oraz oddalenia związane z nieporozumieniami rodzinnymi lub dzieci w wieku 11-13 lat zaginione po raz kolejny.

Bardzo duże znaczenie przy prowadzeniu wszystkich spraw zaginięć ma dobrze przeprowadzony wywiad z rodziną, bliskimi, znajomymi. Dopiero po zebraniu informacji można ułożyć skuteczny plan działania, przygotowany pod konkretny profil osoby zaginionej. Do pierwszych czynności policjantów należy sprawdzenie szpitali, przeszukanie okolicy, w której osobę widziano po raz ostatni, powiadomienie o zaginięciu najbliższych i sprawdzenie, co osoba ze sobą zabrała. Bardzo ważne dla policyjnych poszukiwaczy jest też pozyskanie najbardziej aktualnego zdjęcia i zebranie kompletu odpowiedzi na wszystkie niżej podane pytania:

• Kto zgłasza (możliwość kontaktu i wymiany informacji)
• Ile czasu minęło od zaginięcia lub ostatniego kontaktu
• Jaka jest przyczyna zaginięcia (ocena stanu emocjonalnego i psychofizycznego)
• Czy osoba choruje?
• Czy osoba doświadczyła w ostatnim czasie traumatycznych przeżyć, ma kryzys?
• Czy osoba leczyła się psychiatrycznie lub odwykowo, czy jest zdolna samodzielnie funkcjonować?
• Czy osoba jest uzależniona?
• Czy osoba małoletnia sprawia problemy wychowawcze, czy przynależała do jakichś grup, czy zagrażała jej demoralizacja?
• Jakie przedmioty osoba może mieć przy sobie, czy zostawiła list?
• Z kim osoba zaginiona się kontaktowała, ustalenie przyjaciół, mediów społecznościowych
• Czy osoba ma długi, czy może się kogoś obawiać, czy jest poszukiwana lub toczy się przeciwko niej jakieś postępowanie?

Analiza danych sporządzonych na podstawie powyższych pytań to jedno, zostaje jeszcze praca w terenie. Coraz częściej policjanci sięgają po nowoczesną technologię, używają dronów, sonarów i noktowizorów. Jeden dron może w terenie wykonać pracę kilkudziesięciu osób. Znaczenie ma również współpraca z innymi służbami, ze strażą pożarną, wojskiem i różnymi grupami poszukiwawczymi. Dużym wsparciem są też policyjne psy tropiące, które już nie raz udowodniły swoją skuteczność.

Policjanci z Wrocławia mają bardzo dobrą skuteczność w poszukiwaniu osób zaginionych. Od początku tego roku zgłoszonych zostało 90 różnych zaginięć, natomiast policjanci zakończyli aż 95 takich spraw. Oznacza to, że odnalezione zostały osoby zaginione w poprzednim okresie. W 2019 roku wrocławscy policjanci zarejestrowali 376 zaginięć, a zakończyli 381, czyli również więcej, niż zgłoszeń. Przyczynia się do tego coraz lepsze wyszkolenie i procedury, które są oparte na najnowocześniejszych opracowaniach naukowych. Nierzadko też potrzebny jest zwykły policyjny upór i determinacja.

st. sierż. Dariusz Rajski

KMP Wrocław